نظرات ياداشت واژه ها

+ سبا قديريان

از نظر دانشمندان، انسان ها به طور ذاتي از سرزنش کردن کساني که مرتکب خطا مي شوند، لذت مي برند. محققان دانشگاه زوريخ سوئيس، هفت گروه 2 نفره را در حال انجام يک بازي، مورد مطالعه قرار دادند. در اين بازي که شامل مبادله پول مي شد، اگر کسي از انجام بازي منصفانه امتناع مي کرد، بايد منتظر سرزنش همبازي خود مي شد. به نوشته مجله ساينس، اين محققان اعتقاد دارند که سرزنش کردن ديگران، قسمتي از مغز را که مربوط به حس لذت بردن مي باشد، فعال مي کند. به گفته اين پژوهندگان، شايد به همين خاطر باشد که مردم تمايل دارند کسي که قوانين را زير پا گذاشته يا از اعتماد آن ها سو» استفاده کرده است را مورد بازخواست و سرزنش قرار دهند.

شيوه بازي
به هرکدام از شرکت کنندگان اين مسابقه که قادر به ديدن يکديگر نبودند، 10 واحد پولي داده و اعلام مي شد که با اعتماد کردن به يکديگر، مي توانند اين مبلغ را افزايش دهند. بازيکن اول اين اختيار را داشت که تمام پول را پيش خود نگه دارد ويا آن را به حريف خود بدهد. اگر او پول را پيش خود نگه مي داشت چيز بيشتري به دست نمي آورد ولي اگر آن را به طرف مقابل مي داد پول حريفش 4 برابر مي شد. سپس از بازيکن دوم اين سوال پرسيده مي شد که آيا مي خواهد جايزه خود را با حريف خود تقسيم کنند يا نه. اگر او از اين کار امتناع مي کرد، از بازيکن اول درمورد اينکه آيا حريفش مستحق سرزنش است يا نه سوال مي شد. آن ها براي گرفتن تصميم خود يک دقيقه فرصت داشتند. در شش مورد از هفت مورد، آن ها تصميم به سرزنش يکديگر گرفتند. در مدت زماني که آن ها براي تصميم گرفتن فرصت داشتند، دانشمندان در حال ثبت و بررسي واکنش هاي مغزيشان بودند. آن ها به اين نتيجه رسيدند که تصميم به سرزنش و تنبيه گرفتن، ناحيه استرياتوم پشتي مغز، که به عنوان ناحيه مرتبط با حس رضايت و لذت بردن شناخته شده است ، را تحريک مي کند. نويسنده اين مقاله، دکتر “ارنست فر” در توضيحات خود مي گويد: “مثلا وقتي عاشقي، تصوير معشوق خود را مي بيند، همين ناحيه از مغز او فعال مي شود.” او در گفت و گوي خود با بي.بي.سي ادامه مي دهد: “اين حاکي از آن است که احساس رضايتي از سرزنش و تنبيه کردن در مقابل تخلف به انسان ها دست مي دهد، به آن ها خيانتي شده و در نتيجه احساس بدي دارند ، حال با سرزنش و برخورد با وي، اين احساس بد در آن ها کمتر مي شود.” با اين وجود دکتر مايک ايزاک، روانپزشک مشاور و مدرس پرسابقه بيمارستان “مادسلي لندن” معتقد است که اين نتايج نمي توانند قطعي باشند. او گفت: “اينکه ما دوست داريم يکديگر را مورد سرزنش قرار دهيم از نظر روانشناسي کاملا قابل درک است. در واقع اين کار به ما حس خوش آيند برتري را القا مي کند. ولي اشتباه است که بگوييم اين مربوط به قسمت مشخصي از مغز مي باشد. ما نمي توانيم اين را تنها با بررسي تصاوير و نوارهاي مغزي ادعا کنيم.”